حسب بند «و» ماده «۳» قانون تامين اجتماعي مستمري بازماندگان يکي از خدمات و حمايتهاي سازمان تامين اجتماعي است که در صورت فوت بيمه شده يا مستمري بگير به بازماندگان واجد شرايط وي، پرداخت خواهد شد.
به گزارش
پايگاه خبري تحليلي پيرغار، بازماندگان واجد شرايط بيمه شده متوفي در يکي از حالات زير استحقاق دريافت مستمري بازماندگان را خواهند داشت:
۱- در صورت فوت بيمه شده بازنشسته (بند ۱ ماده ۸۰ قانون)
۲- در صورت فوت بيمه شده از کارافتاده کلي مستمري بگير(بند ۲ ماده ۸۰ قانون)
۳- در صورت فوت بيمه شده اي که در ۱۰ سال آخر حيات خود حداقل حق بيمه يک سال کار، مشروط بر اينکه ظرف آخرين سال حيات حق بيمه ۹۰ روز کار را پرداخت کرده باشد. (اصلاحيه بند۳ ماده۸۰ قانون)
- چنانچه بيمه شده فاقد شرايط مقرر در اين بند باشد ولي حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بيمه را قبل از فوت پرداخت کرده باشد. (تبصره ۲ اصلاحيه بند۳ماده۸۰ قانون)
- در صورتي که بيمه شده متوفي فاقد شرايط مقرر در اين بند بوده ليکن داراي سابقه پرداخت حق بيمه بين يک تا ۲۰ سال باشد. (تبصره ۳ اصلاحيه بند۳ ماده ۸۰ قانون و قانون تعيين تکليف تامين اجتماعي اشخاصي که ۱۰ سال و کمتر حق بيمه پرداخت کرده‌اند.)
۴- در مواردي که بيمه شده در اثر حادثه ناشي از کار يا بيماري‌هاي حرفه‌اي فوت کند. (بند ۴ ماده ۸۰ قانون)
چه کساني مي‌توانند مستمري متوفي را دريافت کنند؟
بازماندگان واجد شرايط متوفي که استحقاق دريافت مستمري را خواهند داشت عبارتند از:
- عيال دائم بيمه شده متوفي
- شوهر بيمه شده زن متوفي: مشروط بر اينکه اولاً تحت تکفل زن بوده و ثانياً سن او از ۶۰ سال متجاوز باشد و يا طبق نظر کميسيون پزشکي موضوع ماده ۹۱ قانون تامين اجتماعي از کارافتاده بوده و در هر حال مستمري از سازمان دريافت نکند.
- فرزند ذکور متوفي: به موجب مفاد بند ۲ ماده ۸۱ قانون در صورتي که سن آن کمتر از ۱۸ سال تمام بوده و يا منحصراً به تحصيل اشتغال داشته يا به علت بيماري يا نقص عضو طبق گواهي کميسيون پزشکي موضوع ماده ۹۱ قانون تأمين اجتماعي قادر به کار شناخته نشود، استحقاق دريافت مستمري بازماندگان را داشته ليکن به استناد مفاد بند ۳ ماده ۴۸ قانون حمايت خانواده از ۱۳۹۲/۲/۷ (تاريخ لازم الاجرا شدن قانون حمايت خانواده) حداکثر سن فرزند ذکور تا ۲۰ سالگي (حداکثر ۱۹ سال تمام) تغيير و پس از آن منحصرا ً در صورت اشتغال به تحصيل در مقاطع دانشگاهي تعيين شده و يا اينکه معلول ازکارافتاده نيازمند شناخته شود.
- فرزند اناث متوفي: در صورتي که فاقد شغل و شوهر باشد.
- فرزندخوانده: در اجراي قانون حمايت از کودکان و نوجوانان بي‌سرپرست و بد سرپرست مصوب سال ۹۲ مجلس شوراي اسلامي و آيين‌نامه اجرايي هيئت وزيران مصوب ۱۳۹۴، فرزندخوانده در حکم فرزند حقيقي بوده و از تمام حقوق و مزاياي قانوني بهره‌مند خواهد شد.
- پدر و مادر متوفي: در صورتي که اولاً تحت تکفل او بوده ثانياً سن پدر از ۶۰ سال و سن مادر از ۵۵ سال تجاوز کرده باشد و يا آنکه به تشخيص کميسيون پزشکي موضوع ماده ۹۱ قانون تأمين اجتماعي از کارافتاده باشند و در هر حال مستمري از سازمان دريافت نکنند. لازم به ذکر است در صورت فوت مادر و پدر که هر دو بيمه‌پرداز سازمان بوده‌اند، فرزندان آنان مي‌توانند با رعايت ساير شرايط از هر دو مستمري تواماً استفاده کنند.
نحوه محاسبه ميزان مستمري بازماندگان
ميزان مستمري بازماندگان عبارتست از يک سي‌ام مزد يا حقوق متوسط بيمه شده ضربدر سنوات پرداخت حق بيمه، مشروط بر اين که اين مبلغ از ۵۰ درصد مزد يا حقوق متوسط ماهانه او کمتر و از ۱۰۰ در صد آن بيشتر نباشد. منظور از مزد يا حقوق متوسط، جمع کل مزد يا حقوق بيمه شده که به ماخذ آن حق بيمه دريافت شده، ظرف ۷۲۰ روز قبل از فوت تقسيم بر روزهاي کاري ضربدر عدد ۳۰ است.
حمايتهاي قانوني سازمان تامين اجتماعي براي بازماندگان تنها منحصر به مستمري ماهيانه نيست. برخورداري از خدمات بهداشتي و درماني، دريافت بن (کالابرگ)، کمک هزينه مسکن، کمک هزينه همسران متکفل فرزند، کمک هزينه اولاد و عيدي از ديگر خدماتي است که به بازماندگان بيمه‌شدگان و مستمري‌بگيران متوفي ارائه مي‌شود.
حداقل مستمري بازماندگان آن دسته از بيمه‌شدگان که فاقد شرايط مقرر در بند ۳ ماده ۸۰ قانون بوده ليکن داراي سابقه پرداخت حق بيمه بين يک تا ۲۰ سال هستند با رعايت ساير ضوابط مقرر طبق فرمول زير محاسبه مي‌شود :
حداقل مستمري پرداختي= حداقل دستمزد سال فوت * سنوات پرداخت حق بيمه تقسيم بر ۳۰
نحوه سهميه بندي مستمري بازماندگان
سهم همسر متوفي معادل ۵۰ درصد کل مستمري استحقاقي است و چنانچه بيمه شده مرد داراي چند همسر دائم باشد مستمري بين آنها به تساوي تقسيم خواهد شد.
سهم هر فرزند متوفي معادل ۲۵ درصد مستمري استحقاقي است و در صورتي‌که فرزندان هم پدر و هم مادر خود را از دست داده باشند، سهم آنان دو برابر اين ميزان خواهد بود.
سهم هر يک از پدر و مادر متوفي، معادل ۲۰ درصد مستمري استحقاقي خواهد بود.
مدارک لازم براي برقراري مستمري بازماندگان
- گواهي فوت بيمه شده يا مستمري بگير که از سوي سازمان ثبت احوال صادر شده باشد.
- اصل و تصوير شناسنامه و کارت ملي متوفي و بازماندگان واجد شرايط
- اصل و تصوير عقد نامه همسر متوفي
- گواهي تحصيلي براي فرزندان پسر بالاي ۱۸ سال
- صورتجلسه کميسيون پزشکي درمورد ازکارافتادگي فرزندان يا پدر و مادر و يا شوهر(در صورت لزوم)
- مدارک کفالت پدر و مادر
- فرم درخواست برقراري مستمري بازماندگان
- تاييد مراتب حادثه توسط واحد اجرايي طبق ضوابط و مقررات، در صورتي که فوت بيمه شده در اثر حوادث ناشي از کار باشد.
- اصل و تصوير انحصار وراثت (ارائه اين مدرک در ابتداي برقراري مستمري الزامي نيست اما بايد حداکثر تا ۹ ماه پس از تاريخ فوت ارائه شود.)